ABD mahkemeleri, son yıllarda siyasallaşmanın etkisi altında tiyatro sahnelerini aratmamaya başladı. Hani FETÖ'lü yıllarda biz- de de Ergenekon, Balyoz, Adliye Çetesi, Ünlüler Çetesi, İzmir Casusluk gibi trajikomik mahkeme tiyatroları revaçtaydı ya... Oradan gayet alışık olduğumuz, yadırgamadığımız bir durum.
Hatta bugün basına düşen bir habere göre de Trump, eski FBI Direktörü Comey'in Hillary Clinton hakkında yürüttüğü soruşturmanın "sahte ve dürüst olmayan bir soruşturma" olduğunu iddia etmiş. Donald Trump "fake news" (yalan haber) olarak tanımladığı birçok ana akım medya kuruluşunun da Comey'in iddiaları üzerin- den haber yapmaya devam ettiğini belirtmiş. Tabi bu soruşturmalar Amerikan mahkemelerinde pardon tiyatrolarında sahnelenecek duruşmaların ön hazırlığı niteliğinde.
ABD yargısının hâli gerçekten de içler acısı. Mahkemelerin bağımsızlığı yok; yargıçlar diken üstünde. Daha da kötüsü ABD yargısının saçmasapan bir mantalitesi var. Çorbanıza sinek düştü diye firma aleyhine milyonlarca dolar dava açabilirken adam öldürdüğünüz zaman kefaletle serbest bırakılabiliyorsunuz. Mahkemeyle anlaşmak, sanıkken tanık olabilmek, sınırları bilinmeyen koruma programlarından yararlanmak, mahkemeye verecek paran yoksa idam sehpasına çıkmak gibi mevzular ise gayet sıradan.
Bir de eyaletler arasında suç ve ceza uçurumları var. Mesela Alabama'da tren raylarına tuz dökmenin cezası idam; Arizona'da kadınların pantolon giymesi yasak, eşeklerin küvette uyuması yasak; Arkansas'da köpeklerin saat 18.00'dan sonra havlaması suç; California'da otel odalarında portakal soymak suç, Los Angeles kentindekilerin tanık kürsüsünde ağlaması yasak, San Fransisco kentinde çirkin insanların sokakta yürümesi yasak; Colarado'da gelin ve damada ayakkabı fırlatmak serbest, Denver kentinde pazar günleri siyah araba kullanmak suç; Connecticut eyaletinde ereklerin Pazar günleri eşlerini öpmeleri yasak...
Esasen biraz örnek yazıp bırakacaktım ama gerçekten çok garip ceza ve yasaklar var. Dayanamadım, devam etmek istiyorum: Delawere eyaletinde tahta bacağı rehin vermek yasak; Florida eyaletinde ise kuaförde uyuklayan kadınlara para cezası kesiliyor, çıplak duş almak suç, Pazar günleri paraşütle atlayan bekâr kadınlara hapis cezası veriliyor, Key West kenti sınırları içinde kaplumbağa yarışı düzenlemek yasak. Kaplumbağa yarışı mı? O yarış sonuçlanıncaya kadar sıkıntıdan patlamıyor musunuz? Bari parkurlar kısa olsaydı...
Georgia eyaletinde pazar günleri kiliseye gelenlerin yanlarında dolu silah getirmesi mecburi. Ne yaşadınız siz acaba ey zavallı Amerikalılar! Neyin peşindesiniz, bir anlayabilsek...
Hawaii'de kulakta para taşımak yasak, teknesi olmayanlar para cezası ödüyor. Idaho'da pazar günleri atlıkarıncaya binmek yasak. Çarpışan arabalara binmek serbest mi, onu bilemiyorum. Idaho'nun Pocatello kentinde, kamuya açık yerlerde sırıtmadan yürümek ya- sak. Illinois kentinde İngilizce konuşmak yasak, Champaign kentinde komşunuzun ağzına çişinizi yapmanız suç, para cezası var. İyi bâri Champaign adlı kente bir gün yolumuz düşerse komşularımızdan emin şekilde uykuya dalabiliriz; ama çıplak duş almak yasak mı serbest mi bilemeyeceğim. Illinois'in Eureka kentinde bıyıklı erkeklerin kadınları öpmesi yasak. Kirland kentinde ise arıların şehir içinde uçması yasak. Urbana kentinde canavarların kente girmesi yasak. Zion kentinde ise kedi, köpek gibi hayvanlara puro yakıp vermek suç. İnsan düşünmeden edemiyor; acaba hangi kafası güzel müptezelin kafasından çıktı bu yasalar!
Indiana eyaletinde kışın banyo yapmak yasak. Eyaletin French Lick Springs kentinde tüm kara kediler her ayın 13'üne gelen cuma günleri çan takmak zorunda. South Bend kentinde maymunların sigara içmesi yasak. Bence de içmesinler, sağlığa zararlı. Indiana eyaletinde bir de şöyle ilginç bir kural var: 3,1415 değerindeki pi sayısı 4 kabul ediliyor. Matematikle arasının pek de iyi olmadığı anlaşılan Indianalılar pi sayısını bence yanlış yuvarlamışlar, 3 kabul edilse daha doğru olmaz mıydı?
Iowa eyaletinde bir öpüşme en fazla beş dakika sürebilir. Türkler'in meşhur "yasalar çiğnenmek içindir" sözünü akıllara getiren bir yasak. Kansas yasaları ise daha insanî görünüyor. En azından tavuk hırsızlarının gündüzleri çalışması yasak. Natoma kentinde çizgili takım elbise giyen erkekler üzerinde bıçak fırlatma talimi yapmak yasak. Bıçaktan kasıt acaba sadece çakı mı yoksa ekmek bıçağı, döner bıçağı, kelebek, sallama, sustalı gibi allengirli bıçaklar mı, bilemiyorum.
Kentucky'de şarkıcı Loretta Lynn'e hakaret etmek yasak, gel gör ki herkes yılda en az bir defa banyo yapmak zorunda.
Louisiana eyaletinde boy uzatmak serbest, isteyen dilediği kadar uzayabilir. Amma velâkin banka soyduktan sonra veznedara su tabancasıyla ateş etmek yasak. Oldu mu şimdi? Su tabancasıyla ateş etmedikten sonra ne zevki kaldı banka soymanın? İnsafsızlar... Neyse ki bir insanı ısırmak suç; takma dişle ısırmak ise ağırlaştırıcı neden sayılıyor. Bravo!
Maine eyaletinde uçak yolcularının uçuş sırasında uçaktan inmesi yasak. Avukatları vurmak ise serbest ancak sadece yasal av mevsiminde vurulabilirler. Eyaletin Portland kentinde kızları, çe- nelerin altından kuş tüyüyle gıdıklamak yasak. Rumford eyaletinde ise kiracıların ev sahiplerini ısırmaları yasak. İyi ki de yasak, yoksa maazallah...
Maryland eyaletinin Baltimore kentinde aslanları sinemaya götürmek yasak, istiridyelere kötü davranmak ise suç.
Massachusetts (okunuşunu biliyorsam Arap olayım) eyaletinde yapılan alışverişin bedelini kurşunla ödemek suç. Nisan ayı boyunca tüm köpekler arka bacağından bağlanmak zorunda. Arka bacaktan kastı tam anlayamadım. Arabaların arka koltuğuna gorilleri oturtmak yasak. Eyaletin Boston kentinde Pazar günleri banyo yapmak yasak; doktor tavsiyesi olmadığı sürece banyo yapmak temelli yasak. Marlborough kentinde ise nükleer silah patlatmak yasak. Şükürler olsun Allah'ım, yoksa ayvayı yemiştik.
Michigan eyaletinde kadınların saçları kocalarına ait sayılıyor; kadınlar kocalarından izin almadan saçını kestiremiyor. Bu eyaletin erkekleri biraz soğan erkeği galiba... Çiftçilerin çiftlik hayvanlarıyla birlikte uyuması zorunlu. Eyaletin Detroit kentinde erkeklerin Pazar günleri kadınlara kaşlarını çatmaları yasak. Hayda! Ne güzel soğan erkeklerinden bahsediyorduk, oldu mu şimdi?
Missouri eyaletinin Kansas City kentinde çocukların mantar tabancası satın alması yasak ama gerçek tabanca satın almaları serbest. Mole kentinde bebekleri korkutmak yasaya aykırı. St. Louis kentinde ise kilisede yellenmenim cezası ömür boyu hapis. Şimdi anlaşıldı ABD'deki kiliselerin neden boş olduğu... Bu garip kentin sokaklarında kaldırım taşına oturarak kovayla bira içmek de yasak. Aslında mantıklı bir yasak. Çünkü kaldırımın üstünde kovayla bira içecek kadar oturunca türlü tevil kabızlığa davetiye çıkarmış oluruz.
Nebraska eyaletinde de ilginç yasa ve yasaklar var. Mesela kilisede geğiren çocukların anne ve babaları tutuklanıyor. Bu eyalette kolalı içecek tüketimin az olduğunu düşünüyoruz.
New Jersey'de polis memuruna kaş çatmak yasak. Bizim polislerin Washington'da Amerikan polislerini tekme tokat dövmesinin neden infiale neden olduğu şimdi daha iyi anlaşılıyor. Bu eyalette karşıdan karşıya geçen ineklerin yüzlerine maske takması mecburi. İnekleri bilemeyiz ama Hinduları çok öfkelendireceği kesin. Eyaletin Cresskill kentinde ise kuşları uyarmak amacıyla kedilerin üç adet zil takması mecburiyeti var. Kedi olsaydım en son yaşamayı isteyeceğim yer burası olurdu.
New York eyaletinde flört etmek yasak, cezası 25 Dolar. Erkeklerin kadınlara kötü gözle bakması da flört sayılıyor. Bir binadan aşağı atlamanın cezası idam. Yani binadan aşağı atladığınız zaman ölmeniz her türlü garanti, acaba sakat mı kalırım diye endişelenmeye gerek yok. Eyaletin New York City kentinde kamu binalarına elli metrelik mesafe içinde sırıtmak yasak ama kadınların ticari maksat olmadıkça sokaklarda üstsüz gezmesi serbest.
North Dakota'da polislerin karakola gelmeyi reddeden şüphelileri vurma yetkisi var. Ohio eyaletinin Clinton County kentinde ise kamu binalarına sırtını verip yaslananlara para cezası kesiliyor. Paulding kentinde ise polislerin sakinleşmek amacıyla köpekleri ısırma yetkisi var. Oklahoma eyaletinin Schulter kentinde alkolsüz içecekler sadece lisanslı bir mühendisin gözetiminde açılabiliyor. Oregon'un Salem kentinde kadınların güreşmesi yasak. Sizi gidi spor düşmanları...
South Dakota eyaletinde beşten fazla Kızılderili arazinize girerse üzerlerine ateş açmanız serbest. Eyaletin Spearfish kentinde üçten fazla sayıda Kızılderili birlikte yürüyorsa üzerlerine ateş açmanız yine serbest.
Tennessee eyaletinde kadınların araba kullanabilmesi için bir erkeğin elinde kırmızı bayrakla arabanın önünden yürüyerek diğer araçları ve yayaları uyarması gerekiyor.
Texas da tuhaf bir yer. Sığır hırsızları yakalandıkları yerde asıla- biliyor. Geceleri ata binmek, atın kuyruğuna fener takmak koşuluy la serbest. At üstünde bara girmek yasak. Evlerde Britannica Ansiklopedisi bulundurmak suç. Otellerin ikinci katlarından bufalolara ateş etmek suç. Kavak ağaçlarına tırmanarak çiş yapmak yasak. Aslında yasak olmaması lazım. Çünkü sıçrayabilir. Kavağa tırmanmak güzel fikirmiş. Erik ağacı kurtarır mı, kurtarmaz.
Washington eyaletinde lolipop yemek yasak. Suç işleme niyetin- de olanlar polise haber vermek zorunda. Belediye otobüsü ve banliyö trenlerinde, aralarına bir örtü koymadan erkeklerin kucağına oturan kadınlar 12 ay hapis cezasına çarptırılır. Pis yobazlar!
Washington'dan daha yobaz bir eyalet var: Wisconsin. Buradaki kadınların kamuya açık yerlerde kırmızı giymesi yasak. Trenlerde öpüşmek suç. Kadınların saçlarını kesmesi suç. Ama en fenası vatandaşların düşmanlarını öldürmeleri suç. Hani nerede dost hakları, kahrolsun düşman hakları!
West Virginia eyaletinin Nicholas County kentinde din adamlarının kürsüden fıkra anlatması yasak. İtfaiyecilerin de itfaiye istasyonu önünden geçen kadınlara ıslık çalması yasak.
Gelelim meşhur Pennsylvanya eyaletine... Fettoşçuların cirit attığı terör yuvasına... Banyoda şarkı söylemek yasakmış. Kıyasen diyebiliriz ki ilahi söylemek de yasaktır. Ağız dışında herhangi bir organla balık tutmak yasakmış. Fettoşçuların ağızlarıyla nasıl balık tuttuğunu ise merak etmiyor değiliz... Onaltıdan fazla kadının aynı evde yaşaması durumunda o ev genelev sayılıyormuş. Fettoş'un Saylasbourg'daki çiftliğinde acaba kaç kadın militan yaşıyor! Onal tıdan fazla olsa gerek... Geceleri araç kullananların her bir milde havaya uyarı fişeği atması ve yolun boşalması için on dakika beklemesi gerekli imiş. Uygulayabilene aşk olsun.
Yukarıda alıntıladığımız normatif mevzuların kaynağını merak edenler olabilir. Peşinen söyleyelim, David Combie'nin Olmaz Böyle Şey Dedirten Komik Kanunlar adlı eserinden istifade ettim.
İşte öyleyken böyle saygıdeğer okurlar. Şimdi lütfen söyler mi- siniz; böyle abuk subuk yasaları, yasakları, cezaları olan bir ABD yargısı mı Türkiye'yi yargılayıp mahkûm edecek?
15.12.2017